కిం బహునా - శరీరా దీని సర్వాణి వస్తుజాతాని ఉపకరణా న్యేవేతి అవగమ్యతాం ఉపకరణాని సర్వాణి జడాని నైకం జడ మన్యజ్జడ మనుభవితుం శక్నోతి అచేతనత్వాత్ - తచ్ఛరీరం వా భవతు - శరీరా దన్యత్ర బాహ్యం గృహారామాది వస్తుజాతం భవతు - యత్రజ్ఞానం నభవతి తత్రానుభవోపిన భవతి - మనస్తు వృత్తిరూప మపి వృత్తేః జ్ఞానాత్మకత్వా దనుభవ స్తత్రైవ జాయతే - యస్య అనుభవస్య అన్య త్సర్వమపి సాధనత్వేన కేవల ముపయుజ్యతే - అనుభవస్తు తత్పాధన సామగ్ర్యా కేవలం మనస్యేవ నాన్యత్ర - రహస్య మేతన్మనసి కృత్వైవ ఉపనిషన్మహ ర్షిభి రుద్దోషితం మహతా కంఠరవేణ 'మనసై వానుద్రష్టవ్యం - మనసై వేదమాప్తవ్యమితి దృశ్యతే త్వగ్ర్యయా బుద్ధ్యా సూక్ష్మయా సూక్ష్మ దర్శిభిరితిచ - భాష్యకారైరపి భణితం తన్మతానుసారిభిః 'శమదమాది సంస్కృతం మనః ఆత్మదర్శనే కరణ'మితి
అధాపి మనో వ్యతిరేకేణ కిమపి సాధనాంతరం భవేదిత్యాగ్రహః కస్మాదాగత ఇతి చే దుచ్యతే - మనోనామ అస్య శరీర స్యాంతర్గతం వృత్తి లక్షణం జ్ఞానమేవ - తదేవ నకేవల మస్మత్సకాశే - శరీర మస్తి శరీరా ర్బహిః చరా చర ప్రపంచోస్తి - తస్మిన్ పదార్థ జాత మస్తి ఉచ్చావచం సర్వైరస్మాభి రుపలభ్యత ఏవ సమంతా దస్మాన్ వస్తు సామగ్రీ బహుళా తత్రత్యం కిమపి సాధనం కుతో నభవే దితి తేషా మాశయః - అయం తేషాం కేవలం భ్రమ ఏవ అస్మదుక్తం యధావత్ న గృహీతం తైః మనోస్మాకం ద్వి ప్రకార మితి వయ మ బ్రవాను - నైక రూపం - తయో ర్యద్వికల్ప రూపం తచ్ఛరీరాది ప్రపంచ విషయ మిత్యత్ర న సందేహః వయ మష్యం గీకుర్మః - కింతు తన్మనః సర్వాత్మ భావ గ్రహణాయ నకల్పతే
Page 62
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు