తధా తధా ఉత్ప్రేక్షతే బుద్ధి రేషా - బుద్ధే ర్భావనా మపేక్ష్య సర్వమాభాతి బుద్ధి రేవ ప్రమాణం నేదం సర్వం ప్రమేయత్వా త్తస్య - తత్ర తత్త ద్వికల్ప యంతీ బుద్ధిర్యధా వికల్పం భజతే తధా తయా వికల్ప్య మాన మిదం జగదపి సర్వం వికల్పమే వాశ్నుతే- ఏవం ద్వయోరపి వికల్ప క్షేత్రాంతః పాతిత్వా న్న యధా ర్థతా - నబుద్ధి ర్యధార్ధా నాపితయా సంభావ్యమానః ప్రపంచః -
ఏతావతా సందర్భేణ వర్ణితోయం ద్విప్రకారాయా బుద్ధే రేకా సవికల్ప రూపా - సవికల్పేయం బుద్ధి వృత్తి ర్మిధ్యా - తద్విషయో నామరూప ప్రపంచోపి మిథ్యా అన్యోన్య సాపేక్ష త్వాదితి విస్తరేణ ప్రపంచితః ఏతా వత్సర్యంతం యది ద్వావపి విషయ ప్రత్యయౌ మిధ్యా తదకించిత్కర మేవ ప్రకృత సమస్యా పరిష్కారాయేతి కింతేన వర్ణితేన అవర్ణితేన - అస్థాన సురంభోయ మితిచే దుచ్యతే హేయోపాదేయయో ర్విషయయోః యద్యపి ఉపాదేయ మేవ వాంఛనీయ మస్మాకం అర్థ క్రియా కారిత్వాత్ నహేయం తధాపి యావ న్నహేయం సాకల్యేన నిరూప్యతే తావ దుపాదేయం కిమితి న నిర్ణేతుం శక్యతే - ఇదమిత్థమితి తస్మిన్ వ్యవచ్ఛిద్యమానే తదన్య ద్యదస్తిత దుపా దేయమితి సుఖేన గ్రహీతుం శక్యతే పరిశేష న్యాయేన - అత ఏవ మిధ్యా భూతమపి త దిహ విస్తరేణ ఉపన్యస్తం - అధే దానీం తస్యా ఏవయో ద్వితీయః ప్రకారో నిర్వికల్పాఖ్యః సప్రతిపాద్యతే
సకిం లక్షణ ఇతిచే ద్యో విలక్షణ స్సవికల్ప బుద్ధేరితి వేదితవ్యం సర్వత్ర ద్వే బుద్ధీ సర్వై రుపలభ్యేతే సమానాధి కరణే ఇతి భగవద్ధాప్యకారేణై' వోక్తం - ద్వయో రేకా సవికల్పా యదా తదన్యా సర్వధా నిర్వికల్పైవ భవితు మర్హతి - అపిచ ద్వే అపి బుద్దే ఏక త్రైవ వర్తేతే - ప్రతి పదార్థ
Page 52
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు