తదా సర్వే అచేతనా మృతప్రాయాః - చేతనా బుద్ధిరేకైవ ద్రష్టృత్వా త్తేషాం -తేతు దృశ్యత్వా న్నచేతనాః కింతు అచేతనాః - అచేత నత్వాన్న స్వతో భవితు మర్హంతి బుద్ధి చైతన్యేన అసంస్పర్శే సతి అయ మభిప్రాయ స్సమ్య గావిష్కృతో భగవత్పాదై శాందోగ్య భాష్యే 'సర్వం నామరూపాది వికార జాతం సదాత్మనైవ సత్యం స్వతస్తు అనృత మేవేతి
కథ మేత దితి స్వష్టీ క్రియతే శ్రూయతా మవ ధానేన - ఏషా బుద్ధిర్ద్వి ప్రకారా నః - ఏకా సవికల్పా అన్యా నిర్వికల్పేతి పూర్వమే వోక్త మస్మాభిః భగవన్మతానుసారిభిః - తత్ర సవికల్పా యా బుద్ధి స్సా అనవస్థితేతి మృషా భూతా - ఏత దపి సూచిత మేవ పూర్వం - వికల్పో నామ విశేషస్య పర్యాయ ఏవ - విశేషా శ్చసర్వే సర్వత్ర వ్యావృత్త స్వ భావాః - నకశ్చి త్తేషా మనువర్తతే - నజీవః ఈశ్వరో భవతి - నేశ్వరో జగన్న జగదీశ్వరో భవతీ తి విశేషా ఏవతే- ఏవం విశేషత్వాదేవ సర్వత్ర తే న భవంతి సర్వంచాపి నభవంతి - అత ఏవ మిధ్యా భూతా స్తేన విద్యంతే స్వరూపేణేతి భగవత్పాదై రేవ ఘోషణా కృతా - 'సర్వాణి ప్రమాణాని ప్రత్యక్షా దీని సర్వాణిచ శాస్త్రాణి విధి ప్రతిషేధ మోక్షపరాణి అవిద్యా విషయత్వం నాతి వర్తంత ఇతి
కిమస్య తాత్పర్యం వాక్యస్య - ప్రమాణాని ప్రత్యక్షాను మానా గమా దీని యద్యద్బో ధయంతి నః త త్సర్వ మజ్ఞాన విలసి తమేవ - నలేశతోపి తత్సత్యం - అయం నామరూప ప్రపంచ ఇతి కింతే బోధయతి - నను ప్రత్యక్ష మేవ - తదసత్య మితి బ్రువంతి భాష్య కారాః - పర్వతో వహ్నిమానితి కింతే బోధయతి - నను అనుమానమేవ - తదసత్యం అపిచాయం ధర్మః కర్తవ్యః అయ మధర్మః నకర్తవ్యః ధర్మస్య ఫలం స్వర్గః అధర్మస్య నరకః ఇతి కింబోధయతి బ్రవీతి ఆచార్యః -నను వేద ప్రమాణ తదపి మిధ్యైవ ఇతి బ్రవీతి ఆచార్యః -
Page 50
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు