శరీరం మొదలు ప్రాణం మొదలు మనోవృత్తులు మొదలు బాహ్యమైన జగత్తుదాకా - ఇవన్నీ మనకిలా గోచరిస్తున్నాయంటే దాని మూలంగానే.
అంటే 'జ్ఞానం యస్యత్తు'. ఆత్మ చైతన్యం తాలూకు ప్రకాశమేదుందో దాని మూలంగానేనని అర్థం. పైగా ఈ ప్రకాశం దీప ప్రకాశం లాంటిది కూడా కాదు. దీపంగాని దాని వెలుగు గాని ఘటం కంటే ఎంత విలక్షణమైనా అదీ అచేతనమే. ఘటం లాగా అదీ భౌతికమే. ఒక ఘటాన్ని నేను ప్రకాశింప జేస్తున్నాని ప్రకాశించటం లేదది. నేననే స్ఫురణ లేదు దానికి. ఉంటే అది అచేతన మెందుకవుతుంది. చేతనమే అయి ఉండేది. పోతే ఈ చైతన్య మనే ప్రకాశం భౌతికమైన ప్రకాశం లాంటిది గాదు. ప్రకాశమని పేరే గాని వాటికన్నా విలక్షణమైన ప్రకాశం. “జానా మీతి యమేవ భాంతమ్” నేను వీటన్నిటినీ గమనిస్తున్నాని భావించే ప్రకాశమది అహమాకారం Subjective ఇదమాకారం Objective కాదు. కనుకనే దీపం లేకపోయినా ఘట పటాదులుండ గలవు గాని ఈ చైతన్య దీపం లేకపోతే దేనికీ అస్తిత్వం లేదు. కారణం అది వీటి కవినా భూతంగానూ ఆవశ్యం గానూ ఉండి తీరాలి. అది భాసిస్తుంటేనే "అనుభాత్యే తత్సమస్తమ్ జగత్". అండపిండాత్మకమైన ఈ విశ్వమంతా ఉన్నట్టు భాసిస్తున్నది. లేకుంటే ఏది గాని ఉన్నట్టు దాఖలా లేదు సృష్టిలో.
అసలొకటి ఉందని చెబుతున్నావంటే ఏమిటి దానికి ప్రమాణం ఉన్నట్టు దానికైనా అనిపించాలి. లేదా నీకూ నాకైనా అనిపించాలి. ఎవరికీ అనిపించకుండా అది ఉండటమనేది అసంభవం.
Page 44