నిజంలో నేనున్నానని ఇప్పుడేదను కొంటున్నది మనలో మన మనస్సే గదా నేను చూస్తున్నానని చేస్తున్నానని ఏదనుకొంటున్నదో అదే నేనున్నానని కూడా అనుకొంటున్నది ఏ భావన అయినా మనసే గదా భావిస్తున్నది. కాబట్టి అహమస్మి అనే భావన కూడా మనస్సుదే. మరి ఈ మనస్సు కేవలం భౌతికమేనని నిరూపించా మింతకుముందు. భౌతిక మెప్పుడయిందో భౌతికమైన శరీరేంద్రియాదుల లాగా రేపు కాలం తీరితే ఇది కూడా పంచత్వం పొందవలసిందే. అంటే పంచీకృతం గనుక మరలా పంచభూతాలలో కలిసిపోవలసిందే. అప్పుడన్ని ఆలోచనలూ ఆగిపోయినట్టే నేనున్నాననే ఆలోచన కూడా ఆగిపోక తప్పదు. పోతే సర్వమూ ఆభావమై పోయింది గదా. ఇక నీవు ఆత్మచైతన్యమని చెప్పే త్వం పదార్థమెక్కడ ఉంది శరీరంలో. మనస్సు వరకే మనం చూడగలిగిందేదైనా అంతకు మించి ఒక ఆత్మ అనే పదార్థముందని చెప్పినా అది కూడా ఈ మనస్సుతో ఆలోచించి చెబుతున్నదే. మనసుతో ఆలోచించింది మనసే అవుతుంది గాని మనసు కతీతమెలా కాగలదు. కాకపోతే ఇక త్వం పదార్థమైన చైతన్యమొకటి మన ఈ శరీరంలో ఉందని చెప్పటానికి ప్రమాణ మేమిటని ప్రశ్న వస్తుంది.
దీనికి సమాధానం చెబుతున్నా రిప్పుడా చార్యులవారు. శరీరం దగ్గరి నుంచీ మనస్సు దాకా అంతా భౌతికం- అచేతన మని గదా పేర్కొన్నారు మీరు. ఇదంతా అచేతనం గనుకనే చేతనమైన తత్త్వమొకటి సాక్షిగా ఇందులో ఉండి తీరాలి. లేకుంటే ఈ కలాపమంతా దేనికి గోచర మవుతున్నట్టు. దేనికో ఒక దానికి గోచరిస్తుంటనే గదా
Page 40