అయితే ఒక చిన్న ఆశంక. దర్పణ దృష్టాంతంలో అద్దం వెలపల ఉన్న పట్టణం సత్యం- లోపల ఉన్నద సత్యమని పేర్కొన్నారు. కాని ఇక్కడ దార్ఘాంతికంలో చైతన్యం లోపల ఉన్నదే సత్యం. వెలపల ఉన్న ప్రపంచ మసత్యమని వర్ణిస్తున్నారు. దృష్టాంత దార్ఘాంతికాలలో వైషమ్యం దొరలితే అది సరియైన దృష్టాంతమెలా అవుతుంది? అని అడగవచ్చు. దృష్టాంత మనేది ఎప్పుడూ కొంతవరకే గాని చివరివరకూ దానిని సాగదీయరాదు. ఏది చెప్పదలచామో అది మాత్రం చెబితే చాలు. అంతకు మించి ఎక్కువ ఆశించరాదు మనం. ఇక్కడ ఈ దృష్టాంతం వల్ల చెప్పదలచిన అంశం ఒక్కటే. బింబమే సత్యంగాని ప్రతిబింబం సత్యం గాదని. కాగా లోపలా వెలపలా అనే అంశం చెప్పటానికి దృష్టాంతం సరిపోదు. దానిని కూడా వివరించాలంటే మరియొక దృష్టాంతం చెప్పుకోవలసి ఉంటుంది. అదే స్వప్న దృష్టాంతం.
రాత్రి మనం మన గదిలో పడుకొని నిద్ర పోతుంటాము. అందులో ఒక కల వస్తుంది. ఆ కలలో ఒక బ్రహ్మాండమైన పట్టణం మన కండ్ల ఎదుట కనిపిస్తుంది. అది ఎక్కడ నుండి వచ్చింది? ఎక్కడ ఉంది? మన లోపల ఉందా? వెలపల ఉందా? వెలపల ఉన్నట్టే కనిపిస్తుంది కాని వాస్తవంలో వెలపల లేదు. తెల్లవారి మేలుకొంటే కనిపించదు. అలాంటప్పుడు వెలపల ఉన్నదని చెప్పటమెలా ఒప్పుతుంది? వెలపల కనిపించినా సరే వెలపల లేదది. మరి ఎక్కడ ఉంది? మన లోపలనే ఉంది. లోపల ఉన్నదే వాస్తవం.
Page 17
