ఏతావతా ముఖ్యయో ర్ద్వయో రప్యంశయోర్యః ప్రధమ స్సోభి వర్ణితః అధునా తయో రపరో ద్వితీయోప్యంశః అభివర్ణ్యతే - శ్రూయతాం సమస్యాం వా తత్పరిహారం వా య దను భవతి తదస్మాకం అంతః కరణం మన ఏవ - మనో పహాయ నాన్యదస్తి కరణ మనుభవస్య కస్యా వ్యర్థస్య అత ఏవ మన ఏవ మనుష్యాణాం కారణ మితి ప్రాచీనై రుద్దోషితం మనశ్చే న్నస్యాత్ అనుభవ ఏవ నస్యాత్ - తత్సు ఖం వాభవతు - దుఃఖం వా భవతు - ఇయం సమస్యా అయమస్యాః పరిహార ఇతి భేదోన నిమిత్తం ద్వయో రప్యుపలంభక మేక మేవ అంతః కరణం యన్మనః - న శరీరం నప్రాణో నాపి బాహ్యః కోపి పరికరః అనుభవితుం క్షమేత- తత్తు మనః ప్రాణ శక్త్యా ప్రేర్యమాణమేవ వ్యాప్రియతే నాన్యధా - ప్రాణశ్చేన్న ప్రేరయతి మనోన స్పందతే నచేష్టతే నచ సంవేదయతే కిమపి - అత ఏవోక్తం యః ప్రాణ స్సా ప్రజ్ఞాయా ప్రజ్ఞా సప్రాణ ఇతి - ప్రజ్ఞా మనోవృత్తిః - సాప్రాణ స్పందనేనైవ సంధుక్ష్యమాణా వ్యాప్రియతే నస్వతః
ఏవ ముపకార కోపి ప్రాణః జడఏవ కేవలం - స్పంద మానోపి నిరంతరం న జానీతే కిమపి - సుఖంవా దుఃఖంవా - తధాయజ్జానాతి తన్మన ఏవ - సమస్యా పరిహారావపి ఉభౌయావ న్మనో నవేదయతే తావన్న సా స మస్యా - న పరిష్కారచింతా
మన శ్చైత న్మనుష్యాణా మేవ పూర్ణ రూపేణ విద్యతే - న మృత్తికా పాషాణా దీనాం - తేషాం ప్రాణ ఏవనాస్తి- కిం పునర్మనః - యావద్యావత్ * ప్రాణః స్పందతే తావ త్తావన్మనో వ్యాప్రియతే - లతా వృక్షా దీనాం ప్రాణోస్తి లేశతః అతోలేశ మాత్ర ముపలభ్యతే మనః న సమ్యగ్విభావ్యతే పశుపక్ష్యాదీ నాంతు తదపేక్షయా అధికం విభావ్యతే - అతస్సుఖాదివేదనా
Page 39
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు