వాచకంతోపాటు వాచ్యం కూడా లయమవు తున్నప్పుడవి రెండూ ఎందులో లయమవుతున్నాయో గమనించాలి సాధకుడు. అది ఏదో గాదు. గుణాతీతమైన తన స్వరూపమే. తనదే గాదది. సర్వభూతాలకూ అదే స్వరూపం. అక్షరాత్పరతః పరః - అక్షరానికి పరమైన అక్షరమది. దాన్ని తదాకారమైన ఆలోచనతో పట్టుకోగలిగితే అది జ్ఞానం. అలా కాక దీని ద్వారా దాన్ని ఏకాగ్రతతో భావన చేస్తూ అవసానంలో ప్రాణశక్తిని భ్రూమధ్యంలో చేర్చి అక్కడ నుంచి కపాలం దాకా తీసుకుపోయి సుషుమ్న ద్వారా బయటికి వచ్చి దాన్ని సూర్యనాడిలో ప్రవేశపెట్టి ప్రాణోత్రమణ చెందితే సత్యలోకం దాకా వెళ్లి అక్కడ ఈ జీవుడు నిర్గుణ జ్ఞానంతో తరిస్తారు. ఇది ధ్యాన మార్గం.
రాజవిద్యారాజగుహ్యం
ధ్యానమూ జ్ఞానమూ ఈ రెండింటిలో ధ్యానం క్రమముక్తికీ జ్ఞానం సద్యోముక్తికీ తోడు పడతాయి. ఇందులో ధ్యానమయింది. ఇక జ్ఞాన మెలాంటిదో వివరిస్తున్నదీ అధ్యాయం. రెండూ ఒకటే అనిపిస్తుంది. కాని తేడా ఉంది. ధ్యానమే ఒక్క మూర్తినో పట్టుకొని చేసేది. పైగా మిగతా మానసిక భావాలను లయం చేసుకొనే విధానం లేదందులో.
Page 49
బ్రహ్మశ్రీ యల్లంరాజు శ్రీనివాస రావు